Δευτέρα, 28 Ιανουαρίου 2019

Το έμβολο

Από τη Μυκηναϊκή εποχή, το τυπικό πλοίο (η πεντηκόντορος) ήταν τόσο εμπορικό όσο και πολεμικό πλοίο. Για το σκοπό αυτό ήταν εξοπλισμένο με ένα βαρύ μεταλλικό "έμβολο" στο μπροστινό άκρο της καρίνας, προοριζόμενο να "εμβολίσει " το πλοίο του αντιπάλου, στο πλάι, χάρη στις εξαιρετικά καλά συντονισμένες ενέργειες των κωπηλατών ("πρόσω"- "ανάποδα", πρόσω ολοταχώς). Αυτή η τακτική κορυφώθηκε με την Αθηναϊκή τριήρη, καθώς και κατά την Ελληνιστική περίοδο.

Παρασκευή, 11 Ιανουαρίου 2019

Η Τεχνολογία στον Όμηρο

Μετά την ευτυχή κατάληξη της Θεομαχίας, οι Έλληνες συνέχισαν να τρέφουν τους μύθους τους με τεχνολογικές λεπτομέρειες που αντικατοπτρίζουν σε κάποιο βαθμό τη δική τους τεχνική ανάπτυξη, καθώς και τα τεχνολογικά τους όνειρα (τη σύλληψη των Αυτομάτων, για παράδειγμα). Είναι αποδεκτό ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών των γεγονότων και πεποιθήσεων απεικονίζεται στα έπη του Ομήρου. Είναι λοιπόν ενδιαφέρον να επανεξετάσουμε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, αναζητώντας τεχνικές ιστορίες - πολύ συνοπτικές, ωστόσο.

Παρασκευή, 21 Δεκεμβρίου 2018

Η Τεχνολογία στον Ησίοδο

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στον Ησίοδο, το ισόπλευρο τρίγωνο της εκπεφρασμένης θεότητας σχηματίζεται με τους Τιτάνες στην μία κορυφή του, και τους Εκατόγχειρες και τους Κύκλωπες στις άλλες δύο: έτσι, οι Έλληνες αναγνώρισαν τη σύνθεση (i) του πνευματικού στοιχείου (ii) των φυσικών δυνάμεων και (iii) της Τεχνολογίας (ως ένα "φυσικό " συμπλήρωμα της Φύσης). Στην πραγματικότητα, τους Κύκλωπες τους φαντάζονταν σαν θεούς-σιδηρουργούς.

Τρίτη, 23 Οκτωβρίου 2018

Τα εγκαίνια της έκθεσης ΕΥΡΗΚΑ

Στο Μουσείο των Ηρακλειδών, παρουσία πλήθους κόσμου, πρέσβεων και μελών διπλωματικών αποστολών, εκπροσώπων των Υπουργείων Πολιτισμού και Παιδείας, κομμάτων, ακαδημαϊκών, μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και των μέσων ενημέρωσης, έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης «ΕΥΡΗΚΑ – Επιστήμη, Τέχνη και Τεχνολογία των Αρχαίων Ελλήνων».

Στο σύντομο χαιρετισμό του, ο ιδρυτής και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου, κ. Παύλος Φυρός, τόνισε «Τα πρώτα Μουσεία, αποτελούσαν συνέχεια ατομικών συλλογών, πολλών σε αριθμό περίεργων και σπάνιων αντικειμένων, που παρατάσσονταν το ένα δίπλα στο άλλο και είχαν σκοπό κυρίως να εντυπωσιάσουν τον επισκέπτη.  Πέρασε καιρός από τότε και τα πράγματα  έχουν αλλάξει.

Ζωντανεύοντας την εικονογράφηση ενός αγγείου, οι δημιουργοί αυτού του θαυμάσιου βίντεο, αναπαριστούν τον οπλισμό και τον τρόπο που πολεμούσαν οι οπλίτες στη Αρχαία Ελλάδα. Πρόκειται για μια μικρή ταινία κινουμένων σχεδιών που δημιουργήθηκε από την ομάδα Pamoply Vase Animation Project για λογαριασμό του Ure Museum of Greek Archaeology  του Πανεπιστημίου του Reading.

Ο άρχοντας σηκώθηκε πριν χαράξει ο ήλιος. Παραμέρισε το πανί που εκανε χρέη πόρτας στο μεγάλο του αντίσκηνο και βγήκε έξω στο παχύ χορτάρι στο μεγάλο λιβάδι δίπλα στη θάλασσα.

Έξι φορές είχαν κάνει κύκλο οι εποχές από την ώρα που είχαν πατήσει το πόδι τους σε τούτο τον τόπο, αναζητώντας εκδίκηση επειδή ένα άγνωστο πριγκιπόπουλο, ατίμασε τον μεγάλο και τρανό Μενέλαο, αδερφό του Άνακτα και αρχιστράτηγου Αγαμέμνονα, αρπάζοντάς του την όμορφη, κατά πως λένε γυναίκα .

Ο Ομότιμος Καθηγητής Αστρονομίας ΑΠΘ Δρ Γιάννης Σειραδάκης, ιδρυτικό μέλος της διεθνούς ερευνητικής ομάδας και ένας εκ των πλέον ειδικών για το Μηχανισμό των Αντικυθήρων, μιλά στον δημοσιογράφο Γιώργο Καρουζάκη για τη ιστορία του Μηχανισμού και τα πρόσφατα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας.

Η πανοπλία των «Δενδρών» είναι ένα από τα αντικείμενα που ευρέθησαν στον τάφο νούμερο 12 στο Μυκηναϊκό νεκροταφείο που εντοπίστηκε αρχικά από την Σουηδική αρχαιολογική αποστολή το έτος 1926 στο σημερινό χωρίο Δένδρα της Αργολίδας (Mιδέα).

Η συστηματική ανασκαφή του τάφου θα πραγματοποιηθεί 34 χρόνια αργότερα από μια ομάδα Ελλήνων και Σουηδών αρχαιολόγων υπό την εποπτεία του Έλληνα εφόρου της Αργολίδας Ν. Βεργέλη και του Σουηδού αρχαιολόγου P. Astrom. Λεπτομερέστατη ανάλυση και περιγραφή της πανοπλίας μπορεί κάποιος να διαβάσει στην έκθεση του P. Astrom με τίτλο «The Cuirass Tomb and other Finds at Dendra. Part I: The Chamber Tombs. (Studies in Mediterranean Archaeology, iv.)». Σήμερα η πανοπλία εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείου του Ναυπλίου καταλαμβάνοντας μάλλον την πιο περίοπτη θέση της αίθουσας του Μουσείου.

Στο κτίριο της Αποστόλου Παύλου 37, με τίτλο «Πολεμικές Μηχανές» παρουσιάζονται όψεις της πολεμικής και στρατιωτικής τεχνολογίας των αρχαίων Ελλήνων, από τους προϊστορικούς ως τους ελληνιστικούς χρόνους. Ο πόλεμος ανέκαθεν κινητοποιούσε το σύνολο των διαθέσιμων τεχνολογιών που δυνητικά μπορούν να τον υπηρετήσουν. Από το πολύ μεγάλο εύρος της ενότητας «πόλεμος», η έκθεση εστιάζεται στις ακόλουθες ενότητες, οι οποίες παρουσιάζονται με τη βοήθεια ομοιωμάτων, εικαστικών συνθέσεων, ενημερωτικών πινακίδων και γραφικών αποδόσεων:

Σε αυτή την ενότητα της ΕΥΡΗΚΑ που παρουσιάζεται στο κτήριο της οδού Ηρακλειδών 16, το κοινό μπορεί να θαυμάσει επιλεγμένα εκθέματα από τα κορυφαία επιτεύγματα της εξέλιξης της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας. Πρόκειται για αυτόματες μηχανές με επιστημονικό και πρακτικό ενδιαφέρον που αναπτύχθηκαν ή εξελίχθηκαν κατά την Ελληνιστική περίοδο.